منطقه حفاظت شدهٔ‌ پارك ملى، گلستان

اين پارک در ۱۹ مرداد ماه ۱۳۳۶ به نام منطقه حفاظت شده آلمه و يشکى تحت حفاظت قرار گرفت. در ۲۳ بهمن ۱۳۴۰ با همان مساحت اوليه (۸۹۰‚۹۱ هکتار) به منطقه حفاظت شده آلمه موسوم گرديد و در شهريور ماه سال ۱۳۴۲ عنوان پارک ملى و در سال ۱۳۴۳ نام پارک وحش را به خود اختصاص داد. بعد از تغيير نام سازمان شکاربانى و نظارت بر صيد به سازمان حفاظت محيط زيست در شهريورماه ۱۳۵۰، منطقه‌اى در شرق اين پارک به نام قرخت با مساحت ۰۰۰‚۳۴ هکتار به عنوان منطقه حفاظت شده به آن الحاق و در سال ۱۳۵۵ هر دو منطقه در يکديگرادغام گرديدند و در مجموع با مساحت ۸۹۵‚۱۲۵ هکتار، پارک ملى گلستان را تشکيل دادند که بعد از پيروزى انقلاب اسلامى در بهمن ۱۳۵۷، طى بررسى‌هاى مجدد و در نظر گرفتن مسائل اجتماعى و نياز اهالى اطراف منطقه، مساحت آن به ۸۹۰‚۹۱ هکتار تقليل يافت.

از نظر توپوگرافى، اين پارک بى‌نظير از صخره‌هاى مرتفع آهکى تا تپه‌ماهورهائى با شيب و فراز کم تشکيل گرديده و از نظر اقليمى بين درياى خزر و مناطق خشک شرقى قرار گرفته است، و به همين لحاظ اقليم‌هاى متفاوت از نواحى بسيار مرطوب تا قسمت‌هاى نيمه‌‌خشک را در بر مى‌گيرد. نزولات آسمانى در اين پارک برحسب منطقه متفاوت و ميزان آن بين ۱۰۰۰ ميلى‌متر تا کم‌تر از ۲۰۰ ميلى‌متر در سال متغير است.

 

 

 

درجه حرارت آن از ۲۵- درجه تا ۳۵+ درجه سانتى‌گراد برحسب ماه‌هاى مختلف متفاوت است. شرايط طبيعى پارک موجب به وجود آمدن زيستگاه‌‌هاى مناسبى براى زندگى پستانداران وحشى شده و گوناگونى اين جانوران را نيز تشديد کرده است. مناطق جنگلى اين پارک را گونه‌‌هائى مانند مرال (گاو کوهى، بزرگ‌ترين گوزن ايران) و شوکا جلوه‌اى خاص بخشيده‌اند. در نواحى استپى نيز حيوانات مختلفى مانند آهو، قوچ و ميش، کل و بز و يوزپلنگ زندگى مى‌کنند.

پلنگ، گراز، خرس قهوه‌اى، ‌ گرگ، شغال، ‌ گربه پالاس و گربه جنگلى (و نيز گونه‌هاى متعددى از پستانداران کوچک) نيز از جانورانى هستند که در اکثر نواحى اين پارک يافت مى‌شوند. گفته مى‌شود که ببر نيز در پارک وجود دارد. از ميان جمعيت پستانداران بزرگ وحشى اين پارک، ‌ قوچ و ميش بيش‌‌ترين تعداد را دارند.

تنوع گونه‌هاى پرندگان اين پارک نيز به بيش از ۱۵۰ گونه پرنده وحشى مى‌رسد. حدود ۴۸ نوع پرنده در فصل بهار و تابستان در منطقه يافت شده و ۶۲ گونه نيز بومى پارک مى‌باشند. به اين ترتيب حدود ۱۱۰ نوع پرنده در اين پارک زاد و ولد مى‌کنند. علاوه بر اين، ۲۱ نوع پرنده ديگر نيز در زمستان‌ها مشاهده شده و ۱۹ گونه ديگر نيز در مسير مهاجرت خود در اين پارک توقفى کوتاه مى‌کنند. سار صورتى، شاهين بحرى و بال لاکى از اين دسته‌اند.

از انواع پرندگان قابل شکار اين پارک به قرقاول، کبک، تيهو، زنگوله بال، کوکر سينه سياه، ابيا و بلدرچين مى‌توان اشاره کرد که ابيا و بلدرچين مهاجر و بقيه بومى منطقه مى‌باشند. از پرندگان شکارى و لاشخورهائى که از ساير جانوران تغذيه نموده و در سرتاسر سال در پارک مشاهده مى‌شوند، مى‌توان به قرقى، دليجه، سار، کپه، دال ساه، عقاب دريائى دم سفيد، طرلان و بالابان اشاره کرد. اين پرندگان در کنترل جمعيت انواع جانورى، بهداشت محيط و حفظ سلامت انواع جانوران ديگر نقشى حياتى دارند. پارک ملى گلستان زيستگاه بسيارى از پرندگان و گنجشکان زيبا و آوازه‌خوان مانند دارکوب سياه، ‌ بلبل، توکاى باغى، انواع سهره‌ها، سسک‌ها، زرده پره‌ها، مگس‌گيرها، زنبور خورک‌ها و دم سرخم‌ها مى‌باشد. اين گروه از پرندگان نقش بسيار مهمى در کنترل آفات نباتى ايفا مى‌کنند.

پارک ملى گلستان بين دو حوزه نيمه نم پسند و نيمه خشکى پسند قرار دارد و به تدريج در حرکت به طرف شرق، سيماى طبيعى آن به حالت استپيک تغيير پيدا مى‌‌کند، به همين جهت عناصر گياهى نواحى سه گانهٔ فوق را مى‌توان در پارک مشاهده نمود. تنوع و رنگارنگى ياهان اين پارک چنان مناظر زيبائى را به وجود آورده است که نظير آن را در کم‌تر جائى از اين سرزمين مى‌‌توان ديد. توسکاى قشلاقى، کلهو، انجير، توت، ملج، داغداغان، ازگيل، وليک، زالزالک، سيامتو، ‌ گوجه وحشى، شيرخشت، دغدغک، گردو، تمشک، انار وحشى، ‌ گلابى وحشى و ... از گونه‌هاى مختلف گياهى پارک محسوب مى‌شوند. در کف جنگل گونه‌هاى بى‌شمارى نظير سرخس‌ها، متامتى و ... پراکنده‌اند. در نواحى خشک‌تر درختچه‌هاى زرشک، تغ، گز، کاروان‌کش‌، بوته‌هاى کلاه مير حسن، ‌ گون، گدار، چوبک، درمنه، خارشتر و ساير گونه‌هاى استپى يافت مى‌شود. در نواحى مرتفع گونهٔ‌ ارس نيز به طور پراکنده ديده مى‌شود.

پارک ملى گلستان مى‌تواند مورد بازديد و گذران اوقات فراغت عموم مردم به ويژه مسافران عبورى در مسير جاده تهران - مشهد قرار گيرد. پارکينگ‌ها و کمپينگ‌هايى جهت استراحت و اقامت شبانه در اين پارک ايجاد شده است که برخى از آنان مدت‌هاست مورد بهره‌بردارى قرار مى‌گيرد. از آن جمله مى‌‌توان پارکينگ‌هاى تنگ‌‌راه، گلستان و آبشار را نام برد که امکان دسترسى به آن‌ها آسان و نيز از برخى جنبه‌هاى اساسى تفرجگاهى مانند ملاحظه مناظر زيبا و بديع، بهره‌گيرى از هواى پاک و لطيف، ‌ امکان مشاهده انواع پرندگان و ساير جانوران حائز اهميت است. اين پارکينگ‌ها حداقل وسائل و تجهيزات تفرجگاهى از قبيل ميز و نيمکت، اجاق، زباله‌دانى و سرويس‌هاى بهداشتى را دارند. ضمناً کمپينگى جهت اقامت شبانه در دست تهيه است که پس از تکميل مورد استفاده قرار خواهد گرفت. ساختمانى به منظور ارائه اطلاعات، نمايش فيلم‌ها و اسلايدهاى مربوط به منطقه و نيز بيان مسائل زيست محيطى که خود عامل مؤثرى در ارتقاء سطح فرهنگ زيست محيطى بازديدکنندگان به حساب مى‌آيد، ايجاد گرديده است.

با توجه به طبيعت زيبا و جذاب اين پارک نمى‌توان بازديد نقاط خاصى از آن را توصيه نمود، بلکه مشاهده آن در صورت امکان حداقل براى يکبار به علاقمندان توصيه مى‌شود. البته در محل پارک، مأمورين سازمان حفاظت محيط زيست جهت ارائه اطلاعات و راهنمايى‌هاى لازم در خدمت هم‌‌ميهنان عزيز و جهانگردان هستند.




برچسب ها : پارك ملي گلستان 2,

موضوع :
پارك هاي ملي ايران ,  ,